Welk brood is glutenvrij?
Met glutenvrije ingredienten kan ook brood gebakken worden. Graansoorten die van nature glutenvrij zijn, zijn bijvoorbeeld boekweit, rijst, haver, quinoa, gierst, amaranth (kiwicha), teff, tapioca of sorghum. Ook soja,- kastanje- en kikkererwtenmeel zijn glutenvrij. Mais is ook van nature glutenvrij, maar maisbrood bevat over het algemeen ook tarwe, dus is zeker niet altijd glutenvrij.
Of een broodproduct glutenvrij is, kan je lezen op het etiket of op de verpakking. Hoe dat precies werkt, lees je op de pagina etiketten lezen.
Hierbij is het handig om te weten dat als er een Crossed Grain keurmerk, een glutenvrij logo of claim op een etiket staat, dit altijd leidend is. Ook als er glutenvrij tarwezetmeel tussen de ingredienten staat. Glutenvrij tarwezetmeel is tarwezetmeel waar de gluten uit zijn gehaald. Het eindproduct waar “glutenvrij” op staat, bevat nog steeds minder dan 20 mg/kg gluten. De reden dat tarwe dikgedrukt is of op een andere manier wordt weergegeven als allergeen, heeft ermee te maken dat tarwe volgens de allergenenwetgeving onder de allergenen valt. Daarom moet tarwe altijd met een afwijkend lettertype worden vermeld.
Wil je zeker weten dat bepaalde broodproducten glutenvrij zijn, kijk dan of op de verpakking het Crossed Grain keurmerk vermeld staat. Dit keurmerk geeft je de hoogste zekerheid dat een product veilig glutenvrij is. Een product met dit keurmerk op de verpakking bevat gegarandeerd minder dan 20 ppm (oftewel minder dan 20 mg/kg) gluten.
Glutenvrije broodproducten met het Crossed Grain keurmerk
Wist je dat er behoorlijk wat merken zijn die glutenvrij brood en broodproducten op de markt brengen? Ben je benieuwd naar welke dat zijn, neem dan vlug een kijkje in de database met alle brood(producten). Hier vind je deze producten van merken in Nederland, België en Luxemburg die via de NCV het Crossed Grain keurmerk hebben gekregen.
Is glutenvrij brood ongezond?
Er zijn heel veel verschillende kant, - en klare glutenvrije broden verkrijgbaar. Er zijn grote verschillen in de samenstelling en dus ook of het aan de normen voor een gezond brood voldoet. Net als bij glutenbevattend brood, zitten er bij glutenvrij brood gezonde en minder gezonde broden tussen. Een wit casinobrood is minder gezond dan een volkoren meergranen brood. En dit geldt bij de glutenvrije broden ook. Voor fabrikanten is het een grote uitdaging om een glutenvrij brood te bakken dat net zo luchtig, geurig en knapperig is als een glutenvol brood. Door het ontbreken van de gluten die o.a. voor elasticiteit zorgen moeten zij andere ingredienten gebruiken om in de buurt van een glutenbevattend brood te komen. Om de gluten te vervangen wordt soms gebruik gemaakt van iets meer suiker of iets meer vet. Het ligt er dus maar net aan welk brood je kiest.
Waar kan ik op letten bij glutenvrij brood?
Er zijn heel wat dingen waar je op kunt letten als je een glutenvrij brood kiest. Denk aan suiker, zout, vezels, vet, smaak, prijs en gemak. Dit kan voor iedereen anders zijn. Eet je 6 sneden brood per dag, dan wil je waarschijnlijk kiezen voor een gezonder brood, waar veel vezels inzitten en niet te veel suiker en zout. Maar eet je af en toe een sneetje brood en wil je dat dit dan heel smakelijk is, dan kun je een andere keuze maken.
Als je wilt weten of een glutenvrij brood gezond genoeg is, kun je het etiket lezen. Het ingredient dat het meest gebruikt wordt in het brood, staat als eerste vermeld. Het ingredient dat daarna in hoeveelheid het meeste is gebruikt, volgt daar weer op. Het ingredient dat onderdaan de lijst staat, is dus het minste gebruikt.
Vezels
Vezels zorgen ervoor dat de darmen goed bewegen, en dat de juiste bacteriën in de darmen aanwezig zijn voor een goede werking. Dit verkleint de kans op buikklachten. In de meeste gevallen geldt dat volkoren brood meer vezels bevat dan bruin en wit brood. Ook bevat bruin brood over het algemeen meer vezels dan wit brood. Sommige broden worden bruin gekleurd met bijvoorbeeld gekarameliseerde suiker of karamelpoeder. Om zeker te weten hoeveel vezels een brood bevat kun je het beste naar de voedingswaarde op het etiket kijken. Wat vezels betreft is ten minste 6 gram vezels per 100 gram brood een goede graadmeter.
Een volkorenbrood is vezelrijk, maar een vezelrijk product bevat niet per definitie volkoren graan. Zo kan een voedingsmiddel verrijkt met bijvoorbeeld psylliumvezel, appelvezel, sojavezel, haverzemelen, noten, zaden, gedroogd fruit of peulvruchtenmeel een hoog vezelgehalte hebben, zonder dat het product ook de gehele graankorrel bevat. Vezelrijke producten zijn goed voor je maar leveren niet de gezondheidsvoordelen van volkoren graan. Volkoren graan bevat immers naast vezels ook nog vele andere gezonde stoffen, zoals vitamines en mineralen. Daarnaast bevat volkoren graan ook veel onoplosbare vezels. Dit is belangrijk voor een goede darmwerking, goed voor het microbioom en geeft een verzadigd gevoel.
Suiker
Wat suiker betreft kun je een maximum van 3 gram per 100 gram brood aanhouden. Brood bevat van nature altijd wat suiker en bakkers voegen vaak nog een klein beetje suiker toe om ervoor te zorgen dat het gist doet wat het moet doen.
Jodium
Van jodium hoef je maar heel weinig per dag binnen te krijgen. Mensen zonder coeliakie halen deze kleine hoeveelheid uit brood, omdat er aan glutenbevattend brood vaak bakkerszout wordt toegevoegd. Bakkerszout is zout met extra toegevoegd jodium. Glutenvrij brood wordt niet altijd met bakkerszout gemaakt, waardoor mensen met coeliakie soms te weinig jodium binnenkrijgen. Wanneer je zelf brood bakt kun je overwegen om bakkerszout of gejodeerd zout toe te voegen. In kant en klare broodmixen zit soms al zout. Pas dus op met extra zout toevoegen.
Bloem, meel en volkorenmeel
Nederlands brood kan grofweg ingedeeld worden in drie groepen: volkorenbrood, bruinbrood en witbrood. Deze benaming is afhankelijk van wat er van een graan in het brood terechtkomt. We hebben het hier over alle glutenvrije granen waar brood van wordt gemaakt, bijvoorbeeld mais, rijst, teff, glutenvrije haver, boekweit en quinoa.
We spreken van volkorenmeel en -brood als de hele graankorrel is gebruikt voor het meel, dus ook bijvoorbeeld de hele rijstkorrel. De meeste vezels, vitamines en mineralen zijn te vinden in de buitenste laag van de korrel. Deze buitenste laag wordt behouden bij het maken van volkorenmeel. Vandaar dat volkorenbrood het de meeste voedingsstoffen bevat. Voor bruin brood wordt meel gebruikt waar de zemelen en kiemen gedeeltelijk zijn verwijderd. De zemel van een graankorrel is het buitenste, vliesachtige laagje. De kiem is het gedeelte van een graankorrel waar een plant uit kan groeien. Als alle zemelen en kiemen uit het meel worden gezeefd, dan spreken we niet van meel, maar van bloem. Van bloem wordt witbrood gemaakt.
Meergranenbrood is brood gemaakt van meerdere zaden en granen. Het kan van zowel bloem, meel als volkorenmeel gemaakt zijn en bevat dus niet persé veel vezels. Om te weten of je brood van bloem, meel, of volkorenmeel gemaakt is, kun je naar de ingrediëntenlijst op het etiket van het brood kijken.
Is glutenvrij brood minder lekker?
Net als bij gewoon brood, zitten bij glutenvrij brood er goede en minder goede broden tussen. Wat wel vaak wordt gezegd van glutenvrij brood is dat men de geur van brood en de knapperige korst mist.
Tegenwoordig is er een groot aanbod van glutenvrij brood. De smaak is afhankelijk van het soort meel, de bereidingswijze en verpakking. Brood gemaakt met rijstmeel bijvoorbeeld, smaakt heel anders dan brood gemaakt met glutenvrije tarwezetmeel. En brood verpakt in een zuurstofarme verpakking, geeft een heel andere smaak dan vers brood verpakt in een broodzak.
Brood uit de supermarkt
Er is heel wat waar je op kan letten bij de keuze voor een glutenvrij brood. Niet alleen vezels en jodium kunnen je keuze beïnvloeden, ook suiker, zout, vet, smaak, prijs en gemak spelen mee. Omdat deze zaken voor iedereen anders wegen, kan de keuze daarom voor iedereen anders zijn.
Het etiket lezen kan helpen met de juiste keuze maken. Behalve de voedingswaardetabel op een etiket kunnen de ingrediënten van een broodproduct ook inzicht geven. De volgorde van ingrediënten is bepaald aan de hand van hoeveel dat ingrediënt is gebruikt in het product. Het meest gebruikte ingrediënt staat als eerste in de lijst, het minst gebruikte als laatst.
Zelf glutenvrij brood maken
Met glutenvrije ingrediënten kun je zelf glutenvrij brood maken. Dat is niet altijd even makkelijk, want glutenvrij bakken is anders dan glutenvol bakken. Daarom geven we door het hele land (online) bakworkshops waarin je kan leren bakken in de broodbakmachine of in de oven.
Lijkt het je leuk een keer deel te nemen aan een bakworkshop? Bekijk hier waar de (online) bakworkshops gehouden worden.
Of ben je op zoek naar een heerlijk broodrecept? Check dan onze receptendatabase.
Brood bakken met de glutenvrije bakkersformule
Als je brood van pure melen wilt bakken is het handig om gebruik te maken van de bakkersformule voor glutenvrij brood. Dan kan je zelf uitrekenen hoeveel je van elk ingrediënt nodig hebt om jouw favoriete brood te bakken.
Lees meer over de bakkersformule
Glutenvrij brood uit de vriezer
Glutenvrij brood dat geen glutenvrij tarwezetmeel bevat valt als het uit de vriezer komt als los zand uit elkaar en is erg kruimelig. Dit kan opgelost worden door het brood opnieuw te verwarmen. Plaats het brood in een afgesloten magnetronbestendig plastic bakje en verwarm het brood totdat het sponsachtig aanvoelt en de damp er vanaf slaat. De tijd is afhankelijk van het vermogen van de magnetron en de hoeveelheid brood.
Laat het brood iets afkoelen voordat je het belegt. Gebruik geen beleg dat snel bederft bij warme temperaturen of neem dit beleg apart mee en besmeer je brood op werk of school.
Neem het brood mee in een kleine broodtrommel, zodat er weinig lucht bij kan en het brood niet uitdroogt. Je kunt het brood ook opwarmen in een broodrooster, tosti-apparaat of droge koekenpan met een deksel op lage temperatuur.
Wat kan je doen met oud brood?
Heb je glutenvrij brood dat snel op moet? Maak er dan eens wentelteefjes van, want dat kan ook prima met glutenvrij brood. Met de stap voor stap instructie is het ook een leuke activiteit in de vakantie voor wat grotere kinderen. Bekijk hier het recept voor wentelteefjes .
Je kunt er natuurlijk ook tosti's van maken. Daarnaast kun je tosti’s (zonder groente) ook klaar maken en dan per stuk in bakpapier* in een plastic bak of zak in de vriezer stoppen. Zo heb je altijd iets om snel klaar te maken en mee te nemen naar een adres waar het tostiapparaat ook door andere mensen gebruikt wordt. Bekijk hier het recept voor tosti.
*Er bestaan ook toast Bags om je tosti of boterham veilig in apparaten die ook door anderen gebruikt worden klaar te maken.