Zin en onzin over gluten en coeliakie

Dit klopt niet. Er is geen relatie tussen coeliakie en je gewicht. Afvallen en aankomen kan voorkomen voor en na de diagnose. Het gewicht zegt bij zowel kinderen als volwassenen dus niks over of je wel of geen coeliakie kunt hebben.

Dat is te kort door de bocht. Gluten is het woord voor eiwitten die voorkomen in sómmige granen: tarwe, rogge, gerst (gort), spelt en khorasan tarwe. Er zijn gelukkig ook heel veel granen en pseudogranen die géén gluten bevatten, bijvoorbeeld gierst, amaranth, boekweit, haver, mais, teff. Let er wel op: deze granen zijn van nature glutenvrij, maar het beste is om deze met een glutenvrij logo of een glutenvrije claim te kopen. Bij haver is dit in ieder geval zeer belangrijk; de haveraren worden vaak op het land al besmet met gluten van de ernaast verbouwde tarwearen.

Lees ook:
Glutenvrije haver

Helaas klopt dat niet. Aangezien granen en vooral tarwe een belangrijk onderdeel zijn van ons dagelijks voedsel, kun je gluten en dus granen niet zo maar weglaten. Zonder aanvullende maatregelen leidt glutenvrij eten tot een eenzijdig eetpatroon. Hierdoor kan er gebrek aan vitamines (B en E) maar ook aan ijzer optreden. Je moet dus nadenken over vervangers voor de vezelrijke tarwe.

Daarnaast zijn helaas de speciale glutenvrije producten die in de handel zijn, niet allemaal even gezond. Een groot aantal van deze producten bevat méér suiker, zout en vet dan ‘normale’ producten en mínder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen.

Lees ook: Hoe eet ik gezond en glutenvrij

Op het eerste gezicht ligt het voor de hand om het zo te zien. Maar eigenlijk is het tegendeel waar; door de hype voelen mensen met coeliakie zich minder geaccepteerd. Hun ziekte wordt minder serieus genomen. Iemand die vrijwillig glutenvrij eet, hoeft het niet zo serieus te nemen. 

De gevolgen zie je onder andere terug in de horeca. Restaurants zetten 'glutenvrij' op de kaart omdat het goed klinkt, maar de kok heeft niet altijd de kennis om 100% glutenvrij te koken. Terwijl dat voor coeliakie-patiënten heel belangrijk is. 

Lees ook:
Lekker glutenvrij uit eten

Gluten kunnen niet door de huid worden opgenomen, tenzij je een diepe en open wond hebt. Als je een reactie krijgt op cosmeticaproducten of toiletartikelen, overweeg dan een alternatieve boosdoener zoals een allergische reactie op een of meer ingrediënten.

Belangrijk: vergeet niet je handen te wassen na het aanbrengen van een glutenbevattend haar- of cosmetisch product om onbedoelde inname via de mond van gluten te voorkomen. Lees hier meer over gluten in verzorgingsproducten.

Wordt tijdens het glutenvrije dieet af en toe gesmokkeld, dan reageren witte bloedcellen van het afweersysteem in de wand van de dunne darm heftig op gluten. Als gevolg hiervan kunnen er opnieuw ontstekingen ontstaan in de dunne darm. De klachten die je wel of niet ervaart na het eten van een glutenbevattend product geven geen goed beeld van het proces in het lichaam. Geregeld een glutenbevattend product eten is om deze reden onverstandig en wordt sterk afgeraden!

Helaas is dat juist. Op de website van Matchis (het Nederlands centrum voor stamceldonoren) staat dat mensen met een chronische ziekte (zoals coeliakie) geen stamceldonor kunnen worden. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van een medicijn dat een bestaande auto-immuunziekte kan verergeren. Als je stamceldonor bent, dan krijg je medicatie toegediend om de stamcellen als het ware naar het bloed te lokken. In dit medicijn zitten echter géén gluten. Maar waarom kan dit medicijn dan de klachten van coeliakie verergeren? Immers, bij coeliakie word je alleen zieker als je gluten binnenkrijgt. Hoe werkt dit mechanisme bij coeliakiepatiënten? 

Een voorlichter van Matchis legt uit: 'Het middel (GCSF) werkt direct op het immuunsysteem van de patiënt. Ongeacht welke auto-immuunziekte de patiënt heeft, het onderliggende mechanisme van de ziekte wordt getriggerd. Namelijk het auto-immuun mechanisme. GCSF is een groeifactor en heeft een direct effect op ontstekingscellen die een rol spelen bij auto-immuunziekten. GCSF activeert deze ontstekingscellen. In dit geval wordt de ontstekingsreactie die in de darm kan ontstaan door gluten direct aangespoord door de groeifactor. De groeifactor zal dus voor dezelfde symptomen zorgen als de gluten doen.
Ook bij gezonde mensen worden bijvoorbeeld de witte bloedcellen extra geactiveerd door GCSF. Bij gezonde mensen is het alleen zo dat deze cellen zich niet tegen het eigen lichaam richten, wat wel gebeurt bij auto-immuunziekten. Mensen zonder een auto-immuunziekte hebben dus geen last van dit effect.'