Wat is normale ontlasting?
Ontlasting is het eindproduct van je spijsvertering en kan enorm verschillen in vorm, kleur en geur. Bij iedereen kan het verschillend uitpakken.
Om de vorm te beoordelen kan je samen met je diëtist gebruikmaken van een Stoelgangkaart, de zogenoemde Bristol stool chart. Daarop staan zeven types ontlasting afgebeeld (zie afbeelding). ‘Types 1 en 2 wijzen op verstopping. Types 3 en 4 kun je zien als ideale poep, vooral 4 kun je makkelijk uitpoepen. Types 5 t/m 7 betreffen dunnere ontlasting tot zelfs diarree.
Ook de kleur van je ontlasting heeft iets te zeggen. 'Normale' ontlasting varieert van lichtbruin tot donkerbruin. Als de kleur van je ontlasting wat donkerder bruin is, weet je dat die iets langer in het lichaam gezeten heeft. Sommige groenten zoals groene bladgroenten en bietjes kunnen je poep groener of roder laten kleuren. Ook dat is normaal.
Tot slot de geur van poep. Jouw poep heeft een gemiddelde eigen geur, maar kan ook afhankelijk van je gezondheid en van wat je eet, variëren.
Als jouw poep voor jou niet normaal is, praat er dan over met je diëtist, je huisarts of mdl-specialist!
Wanneer ga je naar de diëtist?
Het doel van een gezond glutenvrij dieet is buik- en darmklachten te verminderen of te laten verdwijnen. Een diëtist kijkt samen met jou naar de inname, het transport en de verwerking van je voeding, maar dus ook naar de uitscheiding van de voedselresten. Zoals het was vóór de diagnose, zoals het nu is, en zoals het zou moeten/kunnen zijn met het glutenvrije dieet. Want glutenvrij gaan eten, kan een lagere inname van voedingsvezels tot gevolg hebben. Ook is het mogelijk dat je tijdelijk geen melkproducten verdraagt. Misschien ben je bepaalde voeding gaan vermijden omdat je dacht daar niet tegen te kunnen, en horen deze producten wel in een gezonde glutenvrije voeding. Samen met de diëtist onderzoek je hoe het glutenvrije dieet ertoe leidt dat darmklachten verminderen en nieuwe darmklachten worden voorkomen. Vind hier een NCV-diëtist bij jou in de buurt.
Algemene adviezen voor darmgezondheid
- Vezels / Eet gezond en gevarieerd met voldoende vezels. Denk aan vezelrijk glutenvrij brood, zilvervliesrijst, peulvruchten, voldoende groenten en fruit.
- Vocht / Voldoende drinken is belangrijk voor een goed transport in het darmkanaal. Zeker als er wordt gekozen voor meer vezels in de voeding. Denk aan 1 tot 1,5 liter drinkvocht per dag.
- Vet / Voldoende en gezond vet helpt de darm aan een goede prikkel om goed te werken.
- Eet bewust, langzaam en niet te veel
- Bewegen / Alle vormen van beweging, bevorderen een goede darmwerking. Doe het iedere dag: fietsen, lopen, spelen, sporten en wandelen.
- Een gezonde toilethouding / De beste toilethouding is iets voorovergebogen op het toilet gaan zitten met eventueel een krukje onder je voeten, zodat de knieën iets omhoog komen.
- Aandrang / Als ontlasten niet vanzelf gaat, leer dan te luisteren naar je lijf/darmen. Je krijgt signalen als het tijd is om te ontlasten.
Gezonde voeding en leefstijl
Een belangrijke vraag bij diarree en verstopping is altijd: hoe gaat het met de voeding en de leefstijl? Beweegt iemand genoeg? Bevat het glutenvrije dieet voldoende vezels en vocht? Er is veel winst te behalen door je leefstijl te verbeteren en je voeding te optimaliseren, eventueel met hulp van een diëtist uit het NCV-diëtistennetwerk.
Laxeermiddelen, kunnen je darmen daar lui van worden?
Middelen als Metamucil (psylliumvezels), macrogol en lactulose en magnesiumoxide, schrijft de huisarts voor als je met de voeding en leefstijl de ontlasting niet kunt optimaliseren. Dit kan voor een korte of langere periode voorgeschreven worden. Deze middelen zijn prima ter ondersteuning, en maken je darmen niet lui. Regelmatig gebruik van de vrij verkrijgbare laxeermiddelen (zoals o.a. psylliumvezels) kun je het best in overleg met je huisarts doen.
Wanneer ga je naar de huisarts?
Bij klachten als diarree en verstopping, gaat de huisarts alle mogelijke oorzaken na: van voeding en leefstijl, tot aan bijwerkingen van medicijnen. Mensen met een recente coeliakiediagnose krijgen vaak het advies om deze klachten met hun specialist te bespreken. Bij mensen die al langer coeliakie hebben en daarnaast ook last van diarree en/of verstopping, kijkt de huisarts eerst of de klachten coeliakiegerelateerd zijn. Er kan eventueel gecontroleerd worden op antistoffen, of verdere diagnostiek. Bij coeliakie die niet onder controle is, verwijst de huisarts je terug naar de specialist. Niet-coeliakiegerelateerde klachten die nieuw zijn, horen bij de huisarts thuis. Heb je klachten die plotseling ontstaan, verergeren of lang aanhouden, maak dan een afspraak. Ook bij een structureel veranderd ontlastingspatroon. Denk aan diarree die langer aan houdt dan een week, maar nog eerder bij ernstig ziek zijn, continue buikpijn of zorgen om uitdroging. Ook bij ontlasting die meerdere dagen uitblijft, drie tot vijf dagen, maar eerder als dat gepaard gaat met buikpijn of rectaal bloedverlies, is het verstandig direct je huisarts te raadplegen. De huisarts beoordeelt of verder onderzoek nodig is.
Wanneer ga je naar de mdl-arts?
Houd je je keurig aan het glutenvrij dieet, maar blijf je last houden van buik-en/of darmklachten? Hoe lang mag dit eigenlijk duren en wanneer moet je verder kijken? We vroegen het aan dr. Peter Wahab, mdl-arts in het Rijnstate Ziekenhuis en ook lid van de Wetenschappelijke Adviesraad van de NCV (WAR). ‘Dit zien we vaak op de poli en dit is erg lastig. We weten dat er veel mensen met coeliakie zijn die ondanks een goed glutenvrij dieet, toch buikklachten houden. Als mdl-arts kijk ik eerst hoe het ervoor staat door deze patiënten te controleren op antistoffen. Zijn de antistoffen verhoogd, dan adviseer ik hen om samen met een diëtist te kijken naar de adequaatheid van het dieet. Er kan gekeken worden of er niet toch per ongeluk gluten binnenkomt. De vraag is dus of de klachten passen bij coeliakie, of dat ze ook kunnen passen bij andere aandoeningen, die veel voorkomen bij coeliakie. Dat zijn bijvoorbeeld diabetes, reuma, een schildklierziekte, of een dikkedarmontsteking.' Kijk hier voor een coeliakiespecialist bij jou in de buurt.
